Over patronen, feiten en het belang van onderscheid

Over patronen, feiten en het belang van onderscheid

Ik ben iemand van de statistieken. Van de cijfers, de grafieken, de herhaling. Niet omdat ik mensen wil reduceren tot data, maar omdat ik geloof dat patronen ons iets vertellen wat losse incidenten niet kunnen. Ik kijk niet naar uitschieters, maar naar structuren. Niet naar één moment, maar naar wat zich herhaalt. Want pas als je patronen durft te zien, kun je begrijpen — en pas dan kun je handelen.

We moeten durven kijken naar feiten en statistieken. Niet om te veroordelen, maar om te begrijpen. Het wegmoffelen van gegevens uit angst voor ongemak doet niemand recht — het belemmert inzicht, en daarmee ook vooruitgang. Transparantie is geen luxe, maar een noodzaak voor effectief beleid en preventie.

Neem bijvoorbeeld de situatie in de Nederlandse havens. Steeds vaker worden jonge jongens — soms nog maar twaalf of dertien jaar oud — als 'uithalers' uit containers gevist. Ze worden ingezet door drugsnetwerken om cocaïne uit de haven te halen. Dit is geen toeval meer, maar een trend. En trends vragen om actie. Jeugdwerkers, scholen en gemeentes moeten deze signalen serieus nemen. Niet pas als het misgaat, maar preventief. Want wie patronen herkent, kan ook ingrijpen vóórdat het escaleert.

Ook uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen blijkt dat jongens van Marokkaanse en Antilliaanse herkomst in Nederland vaker politiecontact hebben dan hun autochtone leeftijdsgenoten — vooral tussen hun twaalfde en tweeëntwintigste levensjaar. Dat is geen oordeel, maar een feit. En feiten zijn nodig om te begrijpen waar interventie nodig is. Het is stigmatiserend om deze gegevens te negeren, want dan ontneem je jongeren de kans op gerichte ondersteuning en eerlijke kansen.

Tegelijkertijd moeten we ook durven kijken naar andere patronen, ook als ze minder vaak besproken worden. Zo zijn er meldingen van buitenlandse mannen — waaronder witte mannen tussen de 40 en 60 jaar — die in Thailand zijn gearresteerd wegens kindermisbruik. In oktober 2025 werd een 77-jarige Nederlandse man opgepakt in Pattaya op verdenking van kindersekstoerisme. In februari 2025 werd een Zwitserse man gearresteerd wegens seksueel misbruik van een 9-jarig meisje. Dit zijn geen alledaagse gebeurtenissen, maar ze zijn wel gedocumenteerd. Ook hier geldt: zonder het herkennen van patronen blijft preventie onmogelijk.

Feiten zijn geen vijanden van empathie. Ze zijn haar fundament. Wie patronen durft te zien, durft ook verantwoordelijkheid te nemen. Niet om te generaliseren, maar om te nuanceren. Niet om te veroordelen, maar om te voorkomen. Want alleen door onderscheid te maken, kunnen we recht doen aan de complexiteit van het menselijk gedrag — en aan de samenleving waarin dat gedrag plaatsvindt.

Patronen op de werkvloer — en daarbuiten: van signalen naar structuur

Ook binnen werkcontexten zijn patronen essentieel om te begrijpen wat er speelt. Een eenmalige opmerking over verveling is een signaal; herhaalde meldingen van medewerkers die zich structureel onderbelast voelen, vormen een patroon. En pas als we dat patroon durven te zien — van te weinig uitdaging, van zinloosheid, van mentale afvlakking — kunnen we structureel verbeteren. Bore-out is net zo schadelijk als burn-out, maar wordt vaak minder serieus genomen. Toch is het een reëel risico in organisaties waar taken niet aansluiten bij talent, waar mensen uren uitzitten zonder betekenisvolle invulling, en waar stil leed zich achter een glimlach verschuilt.

Hetzelfde geldt voor maatschappelijke signalen. Als kranten herhaaldelijk berichten dat illegale migranten betrokken zijn bij straatgeweld of onveiligheid, dan moet je daar lering uit trekken. Niet om te stigmatiseren, maar om te begrijpen wat er speelt en hoe je kunt ingrijpen. Net zoals we dat deden toen vrouwen massaal aangaven zich ongemakkelijk te voelen bij het naroepen en sissen op straat. Die signalen zijn serieus genomen — en inmiddels is dat gedrag sociaal onacceptabel geworden. Dat is vooruitgang: luisteren naar patronen, erkennen wat ze zeggen, en daar consequenties aan verbinden.

Of het nu gaat om jongeren in de haven, om misstanden in het buitenland, om spanningen op de werkvloer of om maatschappelijke onrust: wie patronen herkent, kan verantwoordelijkheid nemen. En dat is uiteindelijk de kern van vooruitgang.