Dalmatië

Daar waar dolfijnen de ochtend begroeten, waar de lucht zo helder is dat de sterren 's nachts als miljarden fonkelende ogen boven je waken, en klaprozen hun gezicht naar de zon keren alsof ze haar willen kussen.

Daar ging ik naar school en verkocht ik als kind vijgen op het strand. Daar, tussen het zout van de zee en de geur van dennennaalden, werd mijn wereld gevormd.

In die wereld ligt mijn jeugd – vol sprookjesbossen en houtvuur, waar ik een zeepaardje vond in het diepe water, moeder jam maakte van de bramen die we mee naar huis brachten, en helder bergwater drinkbaar was.

Een paar van mijn favoriete herinneringen:

  • De eerste keer dat ik de structuur van een sneeuwvlok zag, was in Oostenrijk.

  • Ik ving een zeepaardje toen we in diep water zwommen (Kroatië).

  • Elke ochtend heel vroeg sprongen dolfijnen uit de zee.

  • Ik zette bramen op dunne stokjes lopende in de bergen, en moeders maakte er bij thuiskomst jam van.

  • Kabouters zoeken in een bos in Oostenrijk die mijn ouders en oma hadden verstopt.

  • Dennenappels zoeken en in een tas stoppen – in de winter, diep in de bergen, terwijl het water uit de berg stroomde, zo sprookjesachtig. Vader was hout aan het hakken. 
  • Vijgen verkopen op het strand als kind. 
  • Op 7-jarige leeftijd, pionier van Tito worden. Ja, het was communistisch Joegoslavië, maar ik herinner me niet het communistische aspect. Ik herinner me de loyaliteit tegenover het land en God.

  • Het bakken van de ouweltjes op mijn laatste dag bij de nonnen. 

  • Haar zo goud als de zon, ogen zo blauw als de zee, voeten zo snel als de mijne, altijd tegelijkertijd bij de finishlijn. De eerste jongen waar ik verliefd op werd. Milan uit een plaats genaamd Kamen. Ik denk dat ik 6 jaar oud was.

  • eerste keer dat ik cola dronk. en 7up, en bij mijn tante naar Michael Jacksons Thriller keek - terwijl ik voor het eerst pittige kip met hete eieren at. Ik was toen bijna vier jaar oud. 

veel gezellige herinneringen, ik ben mijn ouders dankbaar.

Het uitzicht uit het raam van ons ouderlijk huis 

mijn favoriete plek om te bidden, bovenop de berg

de geboorte van de dag aanschouwen...

Perziken, druiven, vijgen, olijven, alle soorten planten, bomen waar je van kon eten in de tuin.
Vuurvliegjes!!! Hoe magisch was dat. Ja, die waren er toen ook toen ik klein was.

En zo werd mijn jeugd ook een deel van jr's jeugd. Het was bedoeld als een blijvend erfdeel – een thuis dat zou overgaan van generatie op generatie. Niet iets waarvoor hijzelf of zijn kind later als gast moet aankloppen, en een sigaar uit eigen doos krijgt aangeboden. 

ik en mijn neefje in Kroatië

Mijn allereerste keer in de media hahaha Algemeen Dagblad. We dachten dat hij echt was.

Mijn verbondenheid met het ouderlijk huis beslaat een periode van 42 jaar. In mijn jeugd was dit mijn primaire verblijfplaats, en in de jaren daarna keerde ik er regelmatig terug om mijn vader te bezoeken en vakanties door te brengen. Tevens had ik concrete plannen om mij in de toekomst weer permanent in de woning te vestigen en een kleine bakkerij te openen op de begane grond, een idee dat in overleg met mijn vader is ontstaan. 
Waar het op neerkomt is dat de twee erfgenamen die zijn uitgesloten van hun erfrecht een christelijke overtuiging delen en hebben, juist vanuit vertrouwen in de anderen - die zelf geen religieuze overtuiging aanhangen - afgezien van aanvullende juridische voorzorgsmaatregelen. 

Erfenisconflicten en het ontnemen van erfdeel komen in Kroatië helaas vaak voor, vooral na het overlijden van een ouder of grootouder. Dit leidt regelmatig tot onrechtvaardige verdelingen van huizen, land en andere bezittingen. Juridische procedures zijn vaak complex en duur, waardoor het moeilijk is om je rechten te beschermen. Er zijn diverse rapporten, nieuwsartikelen en studies die dit fenomeen in Kroatië benoemen als een regelmatig voorkomend maatschappelijk probleem.

Hebzucht is een lelijke eigenschap. Het doet me denken aan bizarre uitspraken die naar mij uitgesproken zijn zoals: 'Zoek een man met land' of 'Ik wil alleen een partner die Gucci-sokken draagt.' Alsof jouw waarde of toekomst afhangt van het financieel bezit van een partner. En de Gucci sokken? een bijna karikaturaal voorbeeld van oppervlakkige statusgerichtheid.

Mijn vader Vladimir
12.03.2021

Mijn vader gebruikte de laatste decennia geen wasmiddel, omdat hij zei dat het de zee vervuilde. En toen ik hem vertelde dat Shakespeare (een van zijn favoriete schrijvers, net als de mijne) McBeth schreef toen hij een pandemie doormaakte (opgesloten in zijn appartement in Londen voor maanden), wilde hij het lezen. Zijn ogen waren echter niet meer goed, dus vroeg hij me om het op audio te sturen, wat ik deed. En papa wist wie Ivan Roso was. Ik mis mijn vader. Ik stuurde vaak iPods met muziek, en in het verzorgingshuis begon hij plotseling tegen me in het Spaans (of Frans) te praten; maar hij luisterde naar de toespraak van Guevara (tegen de VN), die ik er ook op had gezet (voordat ik wist dat Guevara pro-stierenvechten was). Hij nam ons elk weekend mee voor wandelingen in het bos, kookte heerlijk eten, bracht ons altijd naar de nieuwste films en daarna naar de burgerrestaurantjes. De keukenkast was altijd vol met snoepjes. 

Gek op boeken

Veel heb ik van mijn moeder meegekregen, één ervan is de liefde voor boeken.
Wekelijks gingen we naar de bibliotheek om nieuwe schatten uit te zoeken, en thuis lag altijd de leesmap op tafel die werd verslonden.

Zelf had mijn moeder die liefde al vroeg gevonden: als tienjarig meisje hielp ze na schooltijd en in de vakanties in een kleine boekenwinkel. Als beloning mocht ze een ansichtkaart uitzoeken — altijd koos ze kaarten met dieren erop. Ze was verzot op lezen en verloor zich graag in de geur van papier en inkt.
Later, in mijn puberjaren, spijbelde ik soms niet om te dwalen door de stad, maar om urenlang in de bibliotheek te zitten. Daar leerde ik meer over geschiedenis dan ooit in een klaslokaal.

Wist je dat... Mijn moeder meermaals gedumpte dieren heeft opgevangen en een thuis gegeven, zoals een hele konijnenfamilie in haar tuin. Via Europakinderhulp.nl heeft ze een kindje een fijne vakantie bij ons thuis bezorgd, toen ik jong was. En in de begintijd van de oorlog heeft ze haar deuren opengezet voor een Oekraïense familie die tijdelijk opvang nodig had.

Mamsje.. als we 's ochtends naar school fietsten, kregen we een roze koek mee, en na schooltijd stond er altijd een warme kop thee op ons te wachten. Ze maakte zelf kinderkleding – breide, naaide, kookte, bakte, schilderde… Er was niets wat zij niet kon (en nog immer kan!). Een fijne moeder en een fantastische grootmoeder.

Wees iemand zoals mijn moeder. Of zoals Merel. Mensen die doen, die anderen ondersteunen, en die met hun acties een positieve impact maken, zijn als bomen die herkenbaar zijn aan de vruchten die ze dragen. Wees een doener, geen klager, bankzitter of passieve toeschouwer. Laat je daden spreken.

Mijn grootmoeder

Ze had een bijzondere relatie met dieren. Een liefdevolle, zachte en vriendelijke ziel. En was ook grappig!

Kerstkaarten voor een Verpleeghuis

Terug in 1989 (Nederland), toen ik nog op de basisschool zat, fietste ik 's ochtends naar school tijdens de kerstperiode. Op weg daarheen kwam ik langs het verpleeghuis en zag ik de bewoners binnen zitten. Er stonden maar weinig kerstbomen of lichtjes, en de sfeer was behoorlijk somber. Dat vond ik sneu, dus besloot ik samen met mijn beste vriendin kerstkaarten voor hen te maken.

We gingen van deur tot deur, klopten aan en belden aan om de kaarten persoonlijk af te geven. De bewoners waren diep geraakt, en één van hen stond erop ons een rijksdaalder te geven als blijk van waardering. Onlangs, terwijl ik oude foto's bekeek in het huis van mijn moeder, vond ik een tekening die ze had bewaard. Ik had destijds een paar kerstscènes op A4-papier getekend en deze overgetrokken om snel meerdere kaarten te kunnen maken.