Vernieuwing is geen luxe

De natuur haat stilstand. Alles in ons – van hersencellen tot huidcellen – is gebouwd op verandering.
Je brein vernieuwt zich letterlijk met elke nieuwe ervaring. Onderzoek van neurobioloog Michael Merzenich (University of California, San Francisco) toont aan dat het brein zich voortdurend aanpast: "Use it or lose it." Leer je niets nieuws meer, dan sterven de verbindingen tussen neuronen langzaam af. Je hersenen raken dan niet alleen trager, maar ook minder creatief en stressgevoeliger.

Je lichaam werkt precies hetzelfde. Je huid vernieuwt zich gemiddeld elke 27 dagen, en je rode bloedcellen worden om de vier maanden volledig vervangen. Vernieuwing is dus de standaardinstelling van het leven.

De Japanse Kaizen-filosofie (kai = verandering, zen = goed) draait om continue verbetering: elke dag een beetje beter. Niet door grote revoluties, maar door kleine, consequente stappen. Wie zichzelf dagelijks uitdaagt – al is het maar door iets nieuws te leren, een gewoonte te verfijnen of een andere route naar huis te nemen – houdt zijn brein flexibel en zijn leven fris.

Een mens die zich ontwikkelt, levert automatisch een beter functionerende samenleving op. Vernieuwing werkt aanstekelijk: verbeter jezelf, en je tilt de mensen om je heen mee omhoog.

Daarom is het zorgwekkend wanneer je merkt dat je omgeving – vooral je werkomgeving – na een jaar of twee nog precies hetzelfde is. Geen groei, geen nieuwe ideeën, geen beweging. Dat is alsof je vrijwillig in groep 4 van de basisschool bent blijven hangen, terwijl iedereen al lang verder is naar groep 5 en 6. Leuk, die ballenbak, maar het wordt op den duur een muffe bedoening.

Zowel de natuur, de wetenschap als de filosofie zeggen hetzelfde: vernieuwing is geen luxe, het is levensonderhoud. Stilstand is achteruitgang – niet omdat de wereld je voorbijloopt, maar omdat jouw brein dat zelf doet.