Polarisatie Doorbreken: Begin met Erkennen

Een multiculturele samenleving is eenheid in een gedeelde identiteit. 
Niet afscheiding, discriminatie en polarisatie.
In multiculturele en liberale landen, waar democratisch is gekozen voor een diverse samenstelling - zoals Zweden, Denemarken, Nederland, België, de VS, Duitsland en het VK - zou juist alles in het werk gesteld moeten worden om polarisatie te voorkomen. Als diversiteit en inclusie tot de kern van de nationale identiteit behoren, moet men waken voor het ontstaan van gescheiden werelden. In de huidige praktijk dreigt echter een omgekeerde ongelijkheid, waarbij oorspronkelijke bewoners zich steeds vaker achtergesteld voelen.

Polarisatie ontstaat wanneer herdenking of aandacht voor leed eenzijdig is.
Als bijvoorbeeld alleen de slavernij van Afrikanen wordt benadrukt, terwijl het leed van andere groepen volledig wordt genegeerd, voelen sommige mensen zich buitengesloten of miskend. Dat kan leiden tot wrok en "wij tegen zij"-denken.

In werkelijkheid is slavernij een wereldwijd historisch verschijnsel: bijna alle volkeren zijn ooit slaaf geweest of hebben zelf slaven gehouden - van Europeanen tot Afrikanen, Aziaten en Arabieren. Een eerlijke en evenwichtige benadering helpt verdeeldheid te voorkomen.

Racisme is racisme – punt. Of het nu gericht is tegen mensen met een zwarte, witte, bruine of welke huidskleur dan ook: het blijft een ontkenning van menselijke waardigheid. Niemand verdient het om op basis van afkomst collectief te worden vernederd, uitgesloten of gehaat.

Toch zien we dat het verzet tegen racisme niet altijd vrij blijft van nieuwe vormen van uitsluiting. Wanneer uitspraken als "I don't like white men. I want them to be a lost species in a hundred years" (Yasmin Alibhai-Brown) of "we need to abolish the white race" (Noel Ignatiev) nauwelijks worden bekritiseerd, terwijl elke racistische opmerking richting mensen van kleur – terecht – op felle weerstand stuit, ontstaat een gevaarlijk dubbele moraal.

Zo stelde actrice Jane Fonda dat "witte mensen verantwoordelijk zijn voor de klimaatcrisis" – een uitspraak die de complexe, wereldwijde geschiedenis van uitbuiting en ecologische schade onterecht reduceert tot één ras, terwijl vrijwel elke beschaving zich in de geschiedenis schuldig maakte aan onderdrukking en slavernij.

Ook Tim Wise, een antiracistische spreker, stelde dat witte mensen principieel geen slachtoffers kunnen zijn van racisme. Maar racisme zonder macht is geen onschuldige variant – het blijft racisme.

Zulke tendensen hebben maatschappelijke gevolgen. In Rotherham, Engeland, werden tussen 1997 en 2013 circa 1.400 kinderen slachtoffer van systematisch seksueel misbruik door zogenaamde 'grooming gangs', overwegend bestaande uit mannen van Pakistaanse afkomst. Politie en jeugdzorg negeerden meldingen, deels uit angst om als racistisch of islamofoob te worden bestempeld. In sommige gevallen werden slachtoffers zelfs beschouwd als "kiezend voor prostitutie". Officiële rapporten bevestigen dat institutionele angst voor stigma leidde tot het veronachtzamen van fundamentele mensenrechten.

Wie onrecht wil bestrijden, moet dat consequent doen. Wanneer het bestrijden van het ene onrecht leidt tot het negeren of zelfs veroorzaken van ander onrecht, verliezen we onze geloofwaardigheid – en uiteindelijk ons kompas.

Geen werk voor Joris, wel voor Sadiqa. Joris van Os, een witte Nederlandse man, kon zijn literaire werk niet gepubliceerd krijgen ondanks de kwaliteit. Daarom creëerde hij een pseudoniem en identiteit als jonge Marokkaans-Nederlandse vrouw, Sadiqa Almakhadie. Onder die naam kreeg hij plotseling veel lof, publicaties en een literaire prijs. Toen hij zich bekendmaakte, ontstond er eerst begrip bij de uitgever, maar later leidde het tot controverse. Een stagiaire noemde zijn werk culturele toe-eigening, en de uitgeverij besloot uiteindelijk het boek niet uit te geven vanwege het 'misleiden' van de uitgevers.

Van Os wilde hiermee aantonen hoe identiteit en marketing in de literaire wereld soms belangrijker zijn dan het werk zelf, en dat uitgevers vaak vooral witte mannen willen 'vermarkten'. 

Hij pleit voor meer openheid en duidelijkheid over hoe uitgevers met identiteit omgaan. Lees hier het volledige artikel

Censuur en aanpassing van klassieke literatuur

In maart 2021 ontstond in Nederland en België ophef over een nieuwe vertaling van Dantes De Goddelijke Komedie, waarin de naam van de islamitische profeet Mohammed uit de passage over de hel (Inferno) werd weggelaten. De vertaalster verklaarde dat dit gebeurde om "niet onnodig te kwetsen" en om het boek toegankelijker te maken voor een breed publiek. De pausen en homoseksuelen werden echter wel in de hel afgebeeld.

Christelijke identiteit ineens aanstootgevend

Lidl verwijderde in 2017 kruisbeelden van kerken op verpakkingen in Italië en België. Na protesten, waaronder een klacht van de burgemeester van Dolceacqua, werden de afbeelding vervangen door een versie waarin de kruizen weer zichtbaar waren. 

Geen ruimte voor het eigen erfgoed 

Woke-rel ontstaat nadat de Universiteit van Nottingham een trigger warning plaatst bij Geoffrey Chaucer's The Canterbury Tales – omdat het 'uitingen van het christelijk geloof' bevat. 

Geweld tegen blanke boeren: wat is er aan de hand?

Sommige blanke boeren in Zuid-Afrika zijn op brute wijze vermoord. Er zijn schrijnende gevallen waarbij hele families zijn aangevallen - soms met foltering of haatdragende taal erbij. Zulke incidenten zijn écht en vreselijk.

Zuid-Afrika heeft een extreem hoog moordcijfer in het algemeen: meer dan 20.000 moorden per jaar, dat is ongeveer 60 per dag.

De meeste slachtoffers zijn zwarte Zuid-Afrikanen, vaak in arme townships. Boerderijmoorden maken een klein percentage uit van alle moorden, maar vallen op door hun vaak gewelddadige karakter en het isolement van boerderijen. Zuid-Afrika kampt met erfenissen van apartheid: armoede, ongelijkheid, trauma, en een zeer gewelddadige samenleving.

Veel Zuid-Afrikanen – zwart, wit, en alles daartussenin – werken hard samen aan herstel en gerechtigheid.

"Makeba" is een lied van Jain, uitgebracht in 2015. Het is een eerbetoon aan Miriam Makeba, een beroemde Zuid-Afrikaanse zangeres en activiste die bekendstond als "Mama Africa" en oa streed tegen de apartheid in Zuid-Afrika. De apartheid (1948–1994) was een systeem van wettelijke rassenscheiding opgelegd door de blanke minderheidsregering in Zuid-Afrika. 

"Er zal een dag komen waarop we veel meer radicalen, extremisten en terroristen uit Europa zullen zien komen, vanwege een gebrek aan besluitvaardigheid, het proberen politiek correct te zijn, of het veronderstellen dat zij het Midden-Oosten kennen, en de islam kennen, en de anderen beter kennen dan wij. En het spijt me, maar dat is pure onwetendheid."  -  uit de toespraak van Sheikh Abdullah bin Zayed Al Nahyan (minister van Buitenlandse Zaken van de VAE) tijdens het Tweeps Forum in 201.

Het Tweeps Forum is een internationaal, interactief evenement, gelanceerd in 2013 en gehouden in Riyadh. Het wordt georganiseerd door de MiSK Foundation van Mohammed bin Salman. Het is een platform waarin jongeren en leiders wereldwijd samenkomen om te bespreken hoe sociale media effectief kunnen bijdragen aan samenleving, vrede en veiligheid. Thema's zijn o.a. tegen extremisme, terrorismebestrijding en de rol van sociale media bij het delen van betekenisvolle ideeën.

Voor de pure onwetendheid en de bewuste beslissing de problemen te negeren betalen de burgers de hoogste prijs. 

De aanslagen en verkrachtingen zijn niet meer te tellen. Op 7 juli 2005 pleegden vier zelfmoordterroristen aanslagen op het Londense openbaar vervoer. Daarbij kwamen 52 mensen om het leven en raakten meer dan 700 gewond. 
Dan hebben we de Manchester Arena bombing (2017) , de Bataclan en Parijs aanslagen (2015), de Brussel Zaventem en metro aanslagen (2016), de Berlijn kerstmarkt aanslag (2016), de Nice truck attack (2016), de London Bridge en Borough Market aanslag (2017), de Stockholm truck attack (2017), de Wenen aanslag (2020), de aanslag op het station in Utrecht (2019) enz. 
Laten we ook de Franse geschiedenisleraar Samuel Paty niet vergeten, die in oktober 2020 werd onthoofd. De moord op Theo van Gogh (2004). 

Of de 85-jarige Franse priester Jacques Hamel die tijdens een mis in de kerk van Saint-Étienne-du-Rouvray in 2016 door twee islamitische terroristen werd onthoofd. Of het seksuele geweld. 

Hoe pakken we deze problematiek aan? Zeker niet door te ontkennen dat ze bestaat en degenen die erop wijzen meteen te bestempelen als nazi's. Als er iets fascistisch is, dan is het wel het monddood maken van andersdenkenden. Denk aan Pim Fortuyn, die jarenlang werd gedemoniseerd en uiteindelijk in 2002 door een linkse activist werd vermoord. Of aan Wil Schuurman, de vrouw van Janmaat, die bij een aanslag door linkse activisten levenslang invalide raakte en nog steeds in een rolstoel zit. Tot op de dag van vandaag tonen de daders weinig tot geen berouw. Dit zijn schrijnende voorbeelden van hoe politieke polarisatie en haat leiden tot geweld en onrecht — iets wat we nooit mogen negeren. 

Wat kunnen we leren van de Verenigde Arabische Emiraten? 

De Verenigde Arabische Emiraten (VAE) hebben traditioneel een heel andere benadering van vluchtelingenopvang dan veel westerse landen. In tegenstelling tot sommige landen in Europa, zoals Duitsland of Zweden, hebben de VAE niet massaal vluchtelingen opgenomen via officiële vluchtelingenprogramma's of asielsystemen. De VAE biedt wél aanzienlijke humanitaire hulp aan vluchtelingen in de regio. Zij heeft relatief strenge regels rond immigratie en verblijfsvergunningen, waardoor het lastig is om als vluchteling toegelaten te worden. Het aantal aanslagen in VAE zijn relatief zeldzaam. 

Het erkennen van een probleem is de eerste stap richting een oplossing. 

Zie ook Unveiled: How the West Empowers Radical Muslims van Yasmine Mohammed

'Ik ben gewoon de vrouw'

Samantha Lewthwaite, voor wie haar vergeten is, is de christelijk geboren dochter van een voormalig Britse soldaat. Ze bekeerde zich tot de islam en trouwde met Germaine Lindsay, een van de zelfmoordterroristen die verantwoordelijk was voor de aanslagen in Londen op 7 juli 2005.

Na de aanslagen beweerde ze aanvankelijk niets te weten van de plannen van haar man. Kort daarna verdween ze, om later op te duiken als verdachte in meerdere terroristische aanslagen in Afrika.

'Samantha speelde de onschuld zelve – "ik ben gewoon de vrouw"', herinnert voormalig anti-terreuragent van de Londense politie David Videcette zich in de Netflix-serie World's Most Wanted.

Lewthwaite zou zich hebben aangesloten bij al-Shabaab, de terreurgroep gelieerd aan al-Qaeda. Ze zou een centrale rol hebben gespeeld in de financiering en coördinatie van aanslagen waarbij meer dan 240 doden vielen, waaronder de aanval op het Westgate-winkelcentrum in 2013 en het bloedbad op Garissa University in 2015.

Ondanks een internationaal arrestatiebevel weet ze al bijna twintig jaar uit handen van de autoriteiten te blijven. Ze zou zich momenteel schuilhouden in Somalië.

Ook Fatima Aberkan, vaak aangeduid als een van België's meest beruchte 'ISIS-bruiden', vertrok tijdens de opkomst van Islamitische Staat naar Syrië. Net als andere westerse vrouwen die zich bij het kalifaat aansloten, beweerde ook zij aanvankelijk dat ze was misleid en weinig wist van de ware aard van de groep.

Onderzoek bracht echter aan het licht dat Aberkan al voor haar vertrek nauwe ideologische banden had met jihadistische netwerken in België. Ze kwam uit een geradicaliseerde familie, waarvan meerdere leden betrokken waren bij extremistische groeperingen. Fatima zelf werd ervan verdacht een actievere rol te hebben gespeeld dan ze publiekelijk toegaf, mogelijk in rekrutering of propaganda. 

Haar zaak kreeg veel aandacht in België en illustreerde de moeilijke positie rond terugkeerders die een mogelijk veiligheidsrisico vormen, maar zich vaak presenteren als slachtoffers. 

Het is een veelvoorkomend patroon in zaken rond vrouwen die betrokken waren bij jihadistische groepen zoals IS of al-Shabaab: ze claimen vaak onwetendheid of minimaliseren hun rol. Dit gebeurt om verschillende redenen, zowel strategisch als psychologisch.

Veel van deze vrouwen stellen zich voor als passieve volgers — als echtgenotes, moeders of slachtoffers — en niet als actieve deelnemers. Dit verhaal dient vaak als juridische verdediging om strafvermindering te verkrijgen of publieke verontwaardiging te temperen. Het sluit ook aan bij bredere maatschappelijke aannames die de rol van vrouwen in gewelddadig extremisme onderschatten.

In sommige gevallen zijn vrouwen daadwerkelijk misleid of hadden ze weinig invloed binnen de netwerken. Maar in andere gevallen blijkt uit bewijs dat ze fungeerden als ronselaars, geldschieters of zelfs morele handhavers binnen de groepen — rollen die ze zelden openlijk toegeven. Vrouwen als Samantha Lewthwaite, Shamima Begum en Fatima Aberkan ontkenden aanvankelijk diepere betrokkenheid, maar werden later in verband gebracht met radicale netwerken en terroristische activiteiten. Hun verhalen tonen aan hoe ideologie, manipulatie en zelfbehoud samenkomen — en hoe de grens tussen slachtofferschap en medeplichtigheid vervaagt.

Ondanks de ernstige gevolgen van hun daden tonen veel van deze vrouwen zelden echt berouw of nemen ze verantwoordelijkheid. In plaats daarvan houden ze vast aan zorgvuldig geconstrueerde verhalen van onschuld — ze ontkennen betrokkenheid, schuiven de schuld af of liegen ronduit. Deze consequente weigering om hun rol te erkennen roept fundamentele vragen op over verantwoordelijkheid, rechtvaardigheid en de ware aard van radicalisering.